De Medicijnman

Ergens langs de Mahakam rivier….

Begin juni 2003

WE zijn na het Wanariset-bezoek aangeland in Samarinda, een vissersplaatsje wat niet echt aan de kust ligt, maar via een wirwar van kanalen vanuit zee te bereiken is. De 1e indruk is een chaotische stad, maar bij nadere bezichtiging is het er best leuk vertoeven. Een leuke kade aan de grote rivier, een gezellig centrum met een dagelijkse markt en uiteraard overal eetstalletjes en andere zooi die te koop wordt aangeboden.

Ons doel hier is een meerdaagse tocht te maken op de Mahakam-rivier, de grootste rivier van Indonesië. Op straat worden we aangesproken door een gids die wel eens in de sportschool komt zo te zien. Hij zegt meteen zijn naam en dat hij op blz 540 van de LP vermeld wordt. Uiteraard ff tjekke en inderdaad, Suyardi wordt genoemd. Ik vraag hem of hij Wibie heet, maar hij snapt het niet, gek hè !? We maken een afspraak voor later want we willen uiteraard nog wat andere ‘gidsen’ spreken. De 2 reisbureautjes die we wilden zien waren dicht en dus gingen we naar Wibie met het verhaal dat we 2 goede alternatieven hadden. Hij doet ons een voorstel, een all-in-package, wat veel te duur is en we maken de deal af op alleen zijn honorarium en de rest betalen we zelf.

 

Via een prachtige route komen we die namiddag in ons eerste dorp van de 3 daagse trip aan en leggen de boot aan een steiger. Rugzakken eruit en douchen, want we zijn doorweekt van het zweet. Eenmaal weer fris en fruitig gaan we wat drinken en horen dan van Wibie dat er die avond een medicijnman in het dorp is. Geen toeristische act, maar er is echt iemand ziek. Een man van in de 70 die iets aan zijn darmen en/of buik heeft. De eerste serie medicijnen en zelfs een injectie hebben niet geholpen en dus kan de familie besluiten een medicijn erbij te halen, en zo geschiedde het ook. Het zou zo rond de klok van 8 uur beginnen, we hadden geen idee wat we er ons bij voor moesten stellen.

 

We zitten om 7 uur aan ons eten voor die avond, voor de verandering eens rijst met kip en nog spicy ook. Gelukkig hebben ze koude cola en dat scheelt…..voor Car. Als we klaar zijn besluiten we vast naar het bewuste huis te gaan. Als we daar aankomen staat de tv (MTV) hard aan, kinderen ervoor en…..zit de medicijnman in het midden van de kamer met diverse attributen om zich heen diverse gebeden te prevelen. We zijn meteen helemaal in de ban en weten niet wat we zien. Er staan diverse schaaltjes met plantjes en andere stukjes groen, een bakje met rijst en uiteraard de diverse kaarsen die branden. Zijn gebeden aan ongestoord en onverminderd voort. Op dat moment zitten er een paar andere mannen in de kamer waaronder de zoon van de zieke vader. Er komt een ‘gamelan’ de kamer binnen en 2 trommels.

 

Net op het moment dat we denken ‘gebeurt er nog wat’ gaat 1 van de mannen ritmisch op de gamelan spelen, een deuntje wat na maanden nog steeds in mijn hoofd en nog steeds kan mee trommelen met mijn vingers. De trommels worden even ritmisch bespeeld zonder oponthoud. Het wordt steeds drukker in de kamer en de thee wordt onophoudelijk gratis geschonken. De gebeden op de grond gaan over in een dans waarbij uiteraard veel geschreeuw en gepreveld wordt. Vanuit het plafond hangt een soort gordijnstof als 1 lange streng omlaag. Er worden plantjes en andere versiersels in vastgeknoopt en de medicijnman houdt het vast als hij er omheen danst. De gamelan en de trommels spelen onverminderd met behoorlijk volume door.

Dit hele ritueel gaat ruim 2 uur door en terloops vraag ik even aan de gids hoe laat het ongeveer afgelopen. Nou, in ieder geval niet vanavond. Als het nodig is gaat de medicijnman de hele nacht door en als het niet beter gaat met de oude man dan desnoods een hele week. Ik kijk Car aan en we realiseren ons dat we echt in een andere wereld zitten. Plots gaat de medicijnman een kamer binnen, het blijkt de slaapkamer van de zieke man te zijn. Even later wordt hij ‘letterlijk’ de kamer binnengeschoven. Het dansen en bidden gaat weer verder terwijl opa in de kamer zit met een deken om zich heen. Het is 28 graden.

 

Af en toe stopt de muziek plotseling, kennelijk op aangeven van de medicijnman. Hij moet dan zeker een heel moeilijk gebed opzeggen. Onafgebroken loopt oma met allerlei offers te zeulen, rijst, fruit en meer van dat soort zaken worden rondom de medicijnman opgesteld. De medicijnman is zo in de ban van zijn ritueel dat hij niet in de gaten heeft dat bijna het stuk gordijnstof door een kaars in de fik vliegt. Oma is nog net op tijd. Dan zonder enige aankondiging, voor ons dan, duikt de medicijnman opeens bovenop de zieke man die dan al is neergelegd. Er wordt een laken over de 2 heengetrokken en de medicijnman begint heftig te schokken. Binnen een bepaalde video-range zou je aan hele andere handelingen denken. Volledig bezweet hervat de medicijnman zijn dans door de kamer weer en opa blijft uitgeblust liggen. De muziekanten van de gamelan en de trommels timmeren er weer lustig op los en het lijkt of het ritueel weer van voren af aan begint. Het loopt tegen 11 uur als alles nog steeds even heftig is als 2 uur daarvoor en we besluiten dat het voor ons in ieder geval wel bedtijd is. Gebruikelijk is het daar om dan de heer des huizes iets te geven voor de gemaakte onkosten en dus willen we hem ook iets geven. Iets van 100 roepies is gebruikelijk maar wij hebben alleen maar 200. De gids pakt het van ons aan en geeft de zoon van de zieke man 100…..wij zien geen wisselgeld. We nemen afscheid en bedanken de man dat we het mochten bijwonen.

 

De moraal : heb vertrouwen in de medicijnman en wantrouw je gids !